Sui Phung: Aa Dawh, A Thuk, A Kau I A Sangmi Zulhphung

Minung ruahnak, duhmi le duhning, theihning le hmuhning hna cu an idang dih. Cucaah cheukhat nih a ṭha tiah ruahmi hi midang ruahnak ahcun a ṭha an ti ve hlei lo i cheukhat nih aa dawh an timi khi cheukhat caah cun an idawh lem lo; cheukhat nih hi thil hi nuamhnak a si tiah an ruahmi hi cheukhat caah cun nuamhnak a rak si men lai lo, i mi cheu nih an duhmi kha adang cheukhat nihcun an duh ve hlei lo. Cuticun, minung cu sining dannak tampi he hi vawlei ah khuasa mi kan si. Hitluk idannak lakah minung vialte inn khat chungah thleidannak phelte manh um loin hmunkhat ah a kan khawmh khotu ding zulhphung cu ‘Sui Phung/Goldren Rule’ lawnglawng hi a si. Cucaah ‘Sui Phung’ cu kan caah a thuk, a kau, a tling i a sang tukmi zulhphung pakhat a si.

Jesuh Khrih cawnpiaknak, “Mi nih kan cungah tuah hna seh ti nan duh bantuk khan midang cung zongah va tuah ve u”, timi hi ‘Sui Phung’ kan timi cu a si. Hi cawnpiaknak hi aa dawh, a tling, a thuk, a sang i a kau ruangah ‘Sui Phung/Golden Rule’ tiah auh asi. Hihlei in vawlei chungah a tlingmi i a ṭhami deuhmi nawlbia/zulhphung a um kho ti lo. Nawlbia le cawnpiaknak vialte an ifunh dihnak ‘zulhphung’ cu ‘Sui Phung’ hi a si.   

Sui Phung nih a kan cawnpiakmi cu kannih nih midang duhmi paohpaoh va tuahpiak ding kha a si lo, sihmanhsehlaw kan cungah tuah hna seh ti kan duh bantuk khan midang cungah tuahding kha a kan fial.

Sui Phung cawnpiaknak bantuk adang cawnpiaknak le phungthlukbia hmun dangdang ah hmuh khawh a si ve, cu hna cu:

1.  “Midang nih na cungah thil an tuahmi nih na thin a hunter a si ahcun cu thil cu midang cung zongah va tuah ve hlah”(Socrates, Greeks)

2. "Na duh ve lomi thil kha na innpa cungah va tuah hlah”,(Orientals le Hillels pawl, Hebrews)

Hi cawnpiaknak hna hi cawnpiaknak ṭha an si nain mit khat in a kalmi cawnpiaknak an si. Annih nih midang cungah thilṭha lo tuahlo ding kha an kan vial, sihmanhsehlaw midang nih kan cungah tuah hna seh ti kan duh bantuk in an cungah va tuah ve ding an kan fial ti lo. Atawinak in chim ahcun, annih nih ‘tuah’ silo ‘tuahlo’, lawnglawng an kan fial, cucaah mitkhat cawnpiaknak an si ka ti duhnak a si.

Sihmanhsehlaw, Sui Phung cawnpiaknak nih a kan fialmi cu ‘tuahlo’, ding lawng siloin, ‘tuah’,ding zong a kan fiah chih. Hihi ‘sui phung’ i athuk, a kau, a sangnak le aa dawhnak cu a si. Khrih cawnpiaknak Sui Phung, ‘Mi nih kan cungah tuah hna seh ti nan duh bantuk khan midang cung zongah va tuah ve u”, timi nih:

1.   Mi nih ka cungah tuah hna seh ti kan duh bantuk in midang cungah va tuah dingin a kan fial i,

2.   Mi nih kan cungah tuah hna hlah seh ti kan duhmi thil a um ve bantuk in cu bantuk thil cu midang cung zongah khan va tuah ve lo ding a kan fial rih

Cucaah, ulenau, nulepa hna midang caah thilṭha atuahmi kan si lawnglawng hi a zalo, midang cungah thilṭhalo atuahmi kan silo zong hi abiapi. Cucaah thilṭha aduhmi nih thilṭhalo tuah hlah sehlaw, thilṭhalo tuah aduh lomi nih thilṭha tuah seh, cucu zumhtu kan sinak hmelchuhnak si seh. Thilṭha tuah lawng hi azalo thilṭhalo tuahlo zong abiapi.

Capar Thar “Tuah Lanwg Azalo, Tuahlo Zong Abiapi” timi relding in Kahin Hmet